سه راه جوشی دارای سه انشعاب می باشد که می تواند جهت جریان را تغییر دهد. به حالت T شکل است و در دو نوع سه راهی مساوی و سه راهی تبدیلی تولید می شود.
سه راهی جوشی فولادی
سه راه جوشی دارای سه انشعاب می باشد که می تواند جهت جریان را تغییر دهد. به حالت T شکل است و در دو نوع سه راهی مساوی و سه راهی تبدیلی تولید می شود و به صورت گسترده ای در شبکه های انتقال میعانات و بخارات مورد استفاده قرار می گیرد.
سه راهی فولادی از نظر نوع اتصال به سه دسته سه راه جوشی، سه راهی ساکت ولد و سه راهی دنده ای تقسیم می شود. سه راه جوشی از نظر متریال به سه دسته کربن استیل، آلیاژی، استنلس استیل تقسیم بندی می شوند. در نوع مساوی هر سه شاخه قطر مساوی دارند و در مستندات به شکل زیر توصیف می شوند:
به طور مثال:
TEE 6″ Equal ASME B16.9 WB Wrough Standard ASTM A234 GR.WBP SMLS Wall thickness Schechule 40
یعنی سه راه جوشی مساوی، دارای استاندارد ابعادی ASME B16.9 و استاندارد متریال ASTM A234 و رده 40
در حالت سه راه تبدیلی قطر شاخه انشعاب کوچکتر از قطر تنه اصلی هست. با قطر نامی NPS مشخص می شود و به منظور معرفی ابعاد سه راهی فرضا به شکل “4*”4*”3 که نشانگر قطر تنه اصلی برابر “4 و قطر انشعاب “3 می باشد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با زانو استیل رده 40
مقایسه سه راه جوشی، سه راهی دنده ای و سه راهی ساکت ولد:
1)سه راهی جوشی فولادی:
سه راه جوشی به شکل گسترده ای در صنایع پتروشیمی، دارویی، صنایع شیمیایی، متالوژی، صنایع نظامی و خطوط انتقال میعانات و بخارات کاربرد دارد. آرایش لبه های اتصال به شکل plain و beveled می باشد و به روش جوشکاری butt weld به یکدیگر جوشکاری می شوند و به نسبت دیگر اتصالات، فشار بیشتری را تحمل می کنند. سه راه جوشی به دو شکل درزدار و مانیسمان تولید می شود.
2)سه راهی ساکت ولد:
سه راهی ساکت ولد یک گونه از اتصالات فشار قوی است. در انتهای قسمت انشعاب به شکل ذوزنقه ای شکل است که لوله در انتهای آن جا گرفته و جوشکاری می شود.
این نوع اتصالات اغلب در سیستم های با قطر کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. سه راهی ساکت ولد با قطر نامی NPS و مثل اتصالات دنده ای با نرخ فشار 3000-6000-9000 توصیف می شوند.
3)سه راهی دنده ای:
سه راه دنده ای فشار قوی به شکل فورج گرم و ریخته گری تولید می شوند. در فرآیند تولید فورج گرم، شمش و یا گرده گداخته شده و پرس می شود و فرآیند دنده زنی روی آن اعمال می شود.
در فرآیند ریخته گری تولید سه راهی دنده ای، شمش ذوب شده و داخل قالب سه راهی ریخته می شود و پس از سرد شدن سه راهی حاصل می شود.
روش تولید سه راهی جوشی فولادی:
برای تولید سه راه جوشی روش های متعددی وجود دارد. از عمده روش های تولید سه راهی جوشی، دو روش فرمدهی گرم و فرمدهی سرد از همه رایج تر است.سه راهی جوشی فولادی در نوع متداول به شکل سه راه جوشی 90 درجه یا سه راهی T و در موارد خاص، سه راه جوشی 45 درجه یا سه راهی Y تولید و به بازار عرضه می شود.
تولید سه راهی جوشی فولادی به کمک فشار هیدرولیک (فرم دهی سرد):
به منظور تولید سه راه جوشی از فرمدهی به روش هیدرو فرمینگ استفاده می شود. ابتدا لوله به اندازه های مورد نظر برش داده می شود و وارد قالب هیدرولیک شده و مایع داخل لوله پر می شود و از دو طرف فشار هیدرولیک بر مایع داخل لوله وارد شده و قسمت انشعاب سه راهی از نافی قالب بیرون می زند.
فرمدهی به روش هیدروفرمینگ منجر به تولید سه راهی با کیفیت سطح مطلوب می شود. با این وجود تولید سه راه جوشی با ضخامت بدنه بالاتر با این روش تولید امکان پذیر نیست.
تولید سه راه جوشی به روش گرم:
به منظور تولید سه راهی جوشی فولادی با قطر بزرگ یا دیواره ضخیم و یا سه راهی جوشی با متریال خاص که به روش فرمدهی هیدرولیک قابل تولید نیستند از روش فرمدهی گرم استفاده می شود.
به منظور تولید سه راه جوشی به روش فرمدهی گرم، اساسا از لوله با قطر بزرگتر از قطر سه راهی استاندارد ،استفاده می شود. قسمت انشعاب سه راهی داخل قالب فرم می گیرد. در صورت نیاز دیگر ابعاد و اندازه های بدنه و قسمت انشعاب سه راهی توسط فشار قالب شکل می گیرد. روش فرم دهی گرم می تواند در تولید سه راه جوشی با قطرهای بزرگ مورد استفاده قرار گیرد.
روش های تنش زدایی در فرآیند تولید سه راه جوشی:
1)تنش زدایی در کوره عملیات حرارتی:
پس از آن سه راه جوشی نیاز به تنش زدایی دارد. سه راهی در کوره تنش زدایی شده و در این مرحله تمامی تنش های فیزیکی و حرارتی اعمالی طی فرآیند تولید از بین می رود. طی عملیات تنش زدایی، تمرکز تنش بر روی سه راهی جوشی از بین رفته و جنس از حالت تردی و شکنندگی در می آید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با زانو استیل 304
تنش پسماند و تنش زدایی سه راهی جوشی فولادی:
در حین فرآیند تولید سه راه جوشی، تنش های فیزیکی و حرارتی به سه راهی اعمال می شود. معمولا این تنش ها در نقاطی متمرکز می شوند و این نقاط تمرکز تنش به شدت مستعد شکست هستند.
عموما تنش های اعمالی به صورت تنش کششی و تنش فشاری ناشی از تغییر شکل فیزیکی و تنش حرارتی ناشی از دمای بالای کوره بوجود آمده، که به صورت تنش پسماند بر روی قطعه بر جای می مانند. در این مرحله سه راه جوشی تولید شده وارد کوره تنش زدایی می شود.
2)شات بلاست سه راه جوشی:
در مرحله بعد به منظور از بین بردن پلیسه و زوائد موجود در بدنه سه راهی و ایجاد زیر کار مناسب به منظور پوشش دهی سطح سه راه جوشی در مراحل بعدی، این اتصالات وارد دستگاه شات بلاست می شوند.
نقش شات بلاست در فرآیند تولید سه راهی جوشی فولادی:
جدای از ایجاد زیر کار مناسب برای رنگ و از بین بردن زوائد و پلیسه ها در حین تولید سه راه جوشی، فرآیند شات بلاست وظایف کلیدی و حساس دیگری هم دارد.
از وظایف دیگر دستگاه شات بلاست، حذف ترک های سطحی و مویی حاصل از اعمال تنش های فیزیکی و حرارتی در حین تولید سه راه جوشی و جلوگیری از رشد ترک است.