زانو استیل چیست؟ + انواع زانو استیل - استیل پوشان البرز

زانو استیل چیست؟ + انواع زانو استیل 

بیشتر بخوانید: سه راهی استنلس استیل چیست؟

زانو استیل یکی از ابزارهای صنعتی است که در خطوط لوله با هدف تغییر جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرد. در بسیاری از بخش های صنعت که با سیالات گازی و مایعات مختلف سر و کار دارند، به دلایل مختلفی مثل کمبود فضا برای ادامه مسیر لوله کشی، تغییر مسیر و عبور از سایر تجهیزات مثل تانک ها، بویلرها، مخازن و … نیاز است که مسیر لوله کشی تغییر کند ولی تغییر محسوسی در فشار جریان سیال رخ ندهد. در این حالت، معمولا ارزان ترین و ایمن ترین راه، استفاده از انواع زانویی است.

زانویی استیل به خاطر اینکه از ماده استیل یا استیل ضد زنگ ساخته شده است، نسبت به دیگر زانویی ها از مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و یا دمای بالا برخوردار است. به خاطر استفاده از استیل، برای کاربرد در صنایع غذایی و یا کارخانه جات تولید نوشیدنی هایی مثل آب، نوشیدنی های لبنی و نوشابه ها منعی ندارد.  از انواع زانویی، در بعضی موارد علاوه بر تغییر دهنده مسیر لوله کشی، به عنوان نوعی اتصال لوله استفاده می شود.

انواع زانویی استیل

انـواع زانویی اسـتیل از نظر شعاع، زاویه زانو، نوع آلیاژ مورد استفاده در ساخت زانویی و نوع ساختار بدنه به چهار دسته تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:

انواع زانویی استیل از نظر شعاع

در اتصالات زانویی، شعاع زانو برابر نصف دهانه زانویی است. زانوهای استیل بر اساس میزان اندازه شعاع، در چهار دسته طبقه بندی می شوند:

• زانوهای استیل شعاع کوتاه

در این زانوها، اندازه شعاع زانو و قطر نامی زانو  (این قطر، کمی بزرگتر از قطر اصلی زانویی است)، با یکدیگر با تقریب کمی برابر هستند.

• زانوهای استیل شعاع بلند

در این دسته از زانوهای استیل، اندازه شعاع زانو و قطر اصلی آن کاملا با یکدیگر برابر هستند.

• زانوهای استیل شعاعی

در این زانوها، میزان اندازه شعاع زانو، بین 3 تا 5 برابر میزان قطر اصلی زانویی است. از این زانوها در مواردی که همزمان با تغییر جهت جریان سیال، فشار آن باید افت آرامی داشته باشد استفاده می شود.

• زانوهای استیل تبدیلی

در این دسته از زانویی های استیل، نوع طراحی خاصی برای زانویی در نظر گرفته می شود به صورتی که علاوه بر تغییر جهت جریان سیال، فشار سیال که ممکن است به دلایلی مثل تغییر سایز لوله پیش از ورود به زانویی دچار نوسان شود، بعد از عبور از زانویی تا حد زیادی کنترل می شود.

انواع زانویی استیل از نظر زاویه زانو

بر اساس میزان زاویه قسمت زانو، انواع زانویی جنس استیل، به سه دسته بندی تقسیم می شوند:

• زانویی های استیل با زاویه 45 درجه

در موارد زیادی به ویژه در صنایع نفت و گاز، سیالات حساسی وجود دارند که تغییر جریان مسیر لوله کشی در آن ها، نباید منجر به ایجاد آشفتگی در سیال و تغییرات شدید فشار شود. در این حالت، معمولا از زانویی های 45 درجه استفاده می شود. به خاطر زاویه مناسب این زانویی ها، اگر چه تغییرات فشار رخ می دهد ولی به اندازه ای آرام است که آشفتگی و تلاطم در جریان سیال ایجاد نمی شود. کاهش میزان فشار جریان سیال در این نوع از زانویی ها به دلیل زاویه کمی که دارد، در مقایسه با زانوهای عمودی یا 90 درجه بسیار کمتر است.

• زانویی های استیل با زاویه 90 درجه

در انواع زانویی 90 درجه یا عمودی، جریان سیال پس از گذشتن از زانو، دچار آشفتگی بیشتری در مقایسه با زانوهای 45 درجه می شود. میزان افت فشار در این مدل از زانویی، بیشتر خواهد بود. در بخش هایی از صنایع که امکان استفاده از شیرآلات صنعتی کاهنده فشار وجود نداشته باشد، از انواع زانویی استیل 90 درجه به عنوان نوعی فشار شکن استفاده می شود.

• زانویی های استیل با زاویه 180 درجه

زاویه 180 درجه در این نوع از زانویی های استیل، آن ها را برای استفاده به عنوان نوعی اتصالات در خطوط لوله مناسب می کند. در این نوع از زانویی ها، هیچ تغییر جهتی رخ نخواهد داد. در بخش هایی از خطوط لوله که امکان تعویض لوله با نوع بلندتر وجود ندارد و یا بخشی از لوله از خط خارج و به بخش دیگری متصل خواهد شد، زانوهای 180 درجه ای، انتخاب مناسب و ارزان قیمتی هستند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با سردنده استیل

انواع زانویی اسـتیل از نظر نوع آلیاژ مورد استفاده در ساخت زانویی

زانوهای استیل از 2 ماده فولاد یا کربن استیل و فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل ساخته می شوند. بر اساس نوع آلیاژ به کار رفته در ساخت این محصول، می توان دسته بندی های متفاوتی را برای آن در نظر گرفت. از معروف ترین آلیاژهای مورد استفاده در ساخت زانویی های استیل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آلیاژ 321

• فولاد 310

• آلیاژ  L904

• فولاد  L304

• آلیاژ L 316    

• فولاد سوپر داپلکس

• آلیاژهای نیکل شامل آلیاژهای 400، 625، 800 و 825

چند مدل زانو استیل تولید می شود؟

اتصالات زانو جوشی

زانو استیل جوشی در دو مدل درزدار و مانیسمان ساخته می شود به این صورت که در روش جوشی ورق به صورت لوله در می آید و توسط الکترود دوسر آن به هم جوش داده می شود و دیگر نیاز به درز در آن نیست این نوع در زوایای 45 , 90 و 180 درجه وجود دارد. و در لوله کشی های نیاز به آب بندی کامل یا مواقعی که استحکام مد نظر است و قرار است تا لوله سال ها بدون تغییر باقی بماند کاربرد دارد.

اتصالات زانو سوکتی

این لوله به انتهای اتصالات جوش داده شده و عکس زانویی با جوش لب به لب دارای ناحیه ای ذوذنقه شکل بوده در جوشکاری انتهای لوله را در این ناحیه قرار می دهند باید توجه کرد که قطر با قطر بیرونی لوله مطابقت داشته جوشکاری را انجام داد.

اتصالات زانو پیچی

این نوع برخلاف جوش از طریق پیچ اتصال یافته و در لوله های کوچک متصل می شوند شکل رزوه های ایجاد شده به نحوی باشد که با اتصالات رزوه ای مطابقت داشته باشد. با استفاده از این نوع هر زمان با کمترین هزینه می توان آن را بدون هیچ گونه برش تغییر داد و امکان باز و بسته شدن با سرعت عمل بالا فراهم است.

انواع زانویی استیل از نظر نوع ساختار بدنه

زانویی ها بر اساس نوع ساختار بدنه در 2 دسته بندی زیر قرار می گیرند:

• زانویی اسـتیل مانیسمان

در این نوع، هیچ درزی ناشی از عملیات جوش بر روی بدنه زانویی وجود ندارد. این زانویی ها بعد از حرارت دهی و انجام عملیات ها مخصوص بر روی شمش فولاد، قالب زده شده و برش داده می شوند. این زانویی ها به خاطر عدم وجود درز، مقاومت بالاتری نسبت به نوع درزدار دارند و برای صنایع حاوی سیالات مشتعل و حساس بسیار مناسب ترند.

• زانویی اسـتیل درزدار

در زانویی های درزدار، شمش فولاد بعد از انجام عملیات حرارتی برش داده می شود و درز ایجاد شده به وسیله جوش لب به لب یا جوش با فرکانس بالا، مسدود می شود.

کاربرد زانویی اسـتیل

زانویی های استیل، در تمامی بخش های صنعت شامل صنایع تولید محصولات غذایی، نوشیدنی، لبنی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع آبرسانی، کارخانه جات تولید مواد شیمیایی، صنایع دارویی و دیگر بخش های صنایع مختلف که حاوی سیالات حساس، دارای فشار بالا و یا خوراکی هستند، در مسیر خطوط لوله و با هدف تغییر جهت جریان سیال و یا افت فشار آن، کاربرد دارند.

کاربرد زانویی استیل در نرده راه پله

در تولید نرده های استیل از جمله راه پله های طرح دار استفاده از قطعات و اتصالات آلیاژ استیل یک کاری ضروری است. اتصالاتی همچون سه راهی و زانویی و درپوش ها و بست های استیل در تولید راه پله به وفور دیده می شود و این کار دلایل خود را دارند و تنها جهت زیبایی و نما نیستند.

علت استفاده از زانو استیل 304 و 316 در راه پله و نرده ها:

• ایجاد شبکه بندی مطمئن در راه پله

• تغییر مسیر راه پله برای راه پله های طرح دار و منحنی

• نمای درجه یک و زیبای راه پله